مدیریت ایمنی و بهداشت
صنعتی شدن جوامع بشری و ایجاد کارخانهها و صنایع بزرگ، تحولات شگرفی که ورود ماشین در تکامل و پیشرفت صنعت به وجود آورد و همچنین رشد روزافزون و سریع تکنولوژی در جهان موجب گردید که انسان در معرض خطر و تهدید چیزهایی که خود ساخته است، قرار گیرد، که این مساله بر اهمیت مدیریت ایمنی و بهداشت در محیط های کاری می افزاید.
با یک مقایسه آماری از میزان خسارت ناشی از حوادث محیط کار و اثرات سوء آن در روحیه کارگران که پارامتر مهمی در راندمان و بهرهوری و تولید است، به این نتیجه میرسیم که مدیریت کارخانهها و مؤسسات دولتی، خصوصی و صنعتی میبایست امور بهداشت، حفاظت و ایمنی را جزئی از کار تولیدی به حساب آورند و به همان اندازه که به کمیت و کیفیت تولید با هزینه حداقل فکر میکنند، به مقررات و موارد ایمنی و بهداشت نیز علاقهمند بوده و اطمینان داشته باشند تا زمانی که یک مدیر خود در امر بهداشت، حفاظت و ایمنی پیشقدم نباشد، سرپرستان، مهندسین و دیگر مسئولین نمیتوانند نتایج ثمربخشی را در این رابطه به دست آورند.
آگاهی از مدیریت ایمنی و بهداشت
عدم اطلاع کارگران و کارفرمایان از حقوق و مقررات قانونی از جمله چالشهای این مسیر است. اگر کارگران به حقوق خود واقف شوند، مراجعین وزارت کار و ادارات تابعه به تعداد قابل ملاحظهای کاهش خواهد یافت و اگر کارفرمایان به وظیفه خود واقف شوند و با مقررات قانونی کار و آییننامههای حفاظت و بهداشتکار آشنا شوند، دیگر در مدیریت کارگاهها و حیطه عمل خود دچار مشکل نخواهد شد.نیروی کار هر کشور، بهویژه کشورهای درحالتوسعه، بخش پراهمیتی از سرمایه ملی آن کشور و از پایههای توسعه اقتصادی و اجتماعی است. ازاینرو حفاظت از تندرستی نیروی کار و بهسازی محیط کار از اهمیتی شایان توجه برخوردار است.
بیگمان اقتصادی شکوفا و صنعتی خودکفا بدون داشتن نیروی کار سالم و تندرست امکانپذیر نخواهد بود.
فرهنگ ایمنی
عبارت فرهنگ ایمنی پس از حادثه چرنوبیل در سال ۱۸۴۳ رواج یافت.
حادثهای كه به علت وجود یك فرهنگ ایمنی ضعیف خطاها و تخلفاتی رخ داد كه باعث اختلال در پروسههای عملیاتی و نهایتاً آن فاجعه بزرگ گردید. تعاریف متفاوتی از فرهنگ ایمنی ارائه گردیده است. كمیته نظارت بر مقوله ایمنی و تأسیسات هستهای انگلستان فرهنگ ایمنی را اینگونه تعریف میکند:
فرهنگ ایمنی محصول ارزشها، گرایشها، ادراكات، صلاحیتها و الگوهای رفتاری فردی و گروهی كاركنان است كه بهوسیله آن میزان تبعیت كاركنان از سبک و شیوه مدیریت ایمنی و بهداشت سازمان مشخص میگردد. فرهنگ ایمنی یک سازمان محصول ارزشهای گروه و فرد، گرایشها، صلاحیتها، الگوهای رفتار و راههای انجام كار میباشد. ردپای نقص در فرهنگ ایمنی را در حوادث و فجایع بزرگ دیگری همچون پایپر آلفا نیز میتوان یافت. یك فرهنگ قوی ایمنی نتیجه موارد زیر است:
- گرایشها مثبت محیط كار از رئیس تا پایینترین کارکنان
- مراودات بین همه اعضا و نیروی كار
- بهبود اهداف ایمنی به وسیله سنجش، تعاون و معنادار كردن آنها.